CentOS Nedir? CentOS Özellikleri ve Kurulumu
Bilişim teknolojilerinin en önemli parçalarından biri işletim sistemleridir. Bilgisayarların çalışma performansını ve diğer donanımlarla uyumunu belirleyen işletim sistemleri, temel özelliklerin işlevsel hâle gelmesini sağlayan araçtır. Farklı yazılım ve arayüz çeşitleri bulunan işletim sistemleri kendi içerisinde de dağıtımlara sahiptir. Linux işletim sisteminin dağıtımlarından biri olan CentOS da buna rahatlıkla örnek gösterilebilir.
İşletim sistemlerinin kendi içerisindeki çeşitleri ve dağıtım türleri farklı kullanım amaçlarına hizmet eder. Örneğin günlük kullanımı kolaylaştıran yazılımlar ve bu yazılımlara ait arayüzler olduğu gibi bilişim uzmanlarının çalışmasını fonksiyonel kılacak yazılım ve arayüzler de mevcuttur. Linux’un alt işletim sistemlerinden biri olan CentOS bağımsız bir grup yazılımcı tarafından üretilerek kullanıma sunulmuştur.
Donanım kaynaklarını yönetmenin yanı sıra farklı kaynaklar için kullanılan servislerle cihaz arasındaki bağlantıyı da sağlayan işletim sistemlerinin farklı dağıtımları temel yazılım farklılıkları içerir. Uygulama kodlarının çok büyük oranda donanım tarafından yürütüldüğü bir yapıda alt işletim sistemlerinin sahip olduğu yazılım farklılıkları kullanımı kolaylaştıran ve işlevsel hâle getiren unsurlar arasında sayılabilir.
Linux ve CentOS özelinde konuyu detaylandırmadan önce CentOS’un genelde bilişim uzmanları tarafından web sunucularında kullanılan bir işletim sistemi olduğunu belirtmek gerekir. Bunun anlamı CentOS’un sahip olduğu yazılım özelliklerinin ve arayüzün temel kullanımdan daha farklı ihtiyaçlara hitap etmesi olarak ifade edilebilir. Zira web sunucularında kullanılan işletim sistemleri belirli teknik alanlarda farklılaşır.
CentOS Nedir?
CentOS Red Hat firmasının dağıtımı olan bir işletim sistemidir. Red Hat Enterprise Linux (RHEL) kaynak kodları üzerine kuruludur. Linux işletim sisteminin dağıtımıyla uyumlu olan CentOS bağımsız yazılımcılar tarafından geliştirilmiştir. CentOS’un açılımı The Community ENTerprise Operating System şeklindedir. Bu Linux dağıtımının Red Hat şirketi tarafından piyasaya sürülüş tarihi 14 Mayıs 2004’tür.
Bir işletim sistemi olan CentOS’un donanım gereksinimleri Red Hat Enterprise Linux ile büyük oranda aynıdır. Bunun nedeni CentOS’un dağıtımının Linux ile bağlantılı olmasıdır. Bu işletim sistemi Intel x88 (32 bit), Intel Itanium, Advanced Micro Devices AMD64, Intel EM64T (64 bit), PowePC/32 (Apple) ve IBM Mainframe ile tam uyumlu olarak çalışır.
Web sunucularında gösterdiği yüksek performans nedeniyle bilişim uzmanlarının ilk tercihleri arasında yer alan CentOS X86 PAE ve x86-64 tip mimarili işlemcilerle sorunsuz şekilde çalışır. Kullanıcıların CentOS’u kullanabilmeleri için herhangi bir ücret ödemeleri gerekmez. İşletim sistemini kullanırken desteğe ihtiyaç duyulan konulardaysa topluluğun web sitesi üzerinden rahatlıkla birçok farklı yardım talebinde bulunabilirsiniz.
CentOS’u diğer Linux dağıtımlarından ayıran en önemli nokta uzun vadeli desteğe sahip olmasıdır. CentOS uzun vadeli desteğinin yanı sıra her zaman güvenli bir işletim sistemine sahip olmanızı da mümkün kılar. Bu işletim sisteminin piyasada sunulan sürümleri 10 yıl süreyle desteklenir. Linux’un sayısız dağıtımından biri olan CentOS’un piyasadaki kullanımı oldukça yaygındır.
Bu işletim sistemi web hosting alanında Cpanel kontrol paneli üzerinden çalıştığı için kullanıcılar tarafından yoğun şekilde tercih edilir. CentOS sanal sunucularda Cyberpanel, VestaCP, Centos Web Panel ve Plesk gibi web hosting kontrol panelleri için de kullanılır. CentOS’un paket yöneticisi yum olsa da CentOS 8 ile birlikte dnf de hizmet verir.
Linux’un en çok kullanılan dağıtımlarından biri olan CentOS masaüstü kullanımını da destekler. İşletim sisteminin kurulumuyla birlikte varsayılan masaüstü olarak Gnome gelse de tıpkı diğer Linux dağıtımlarında olduğu gibi XFC veya KDE de kurmak mümkündür. CentOS ile ilgili güncellemeler ve geliştirmeler geliştiricilerin gönüllülük esaslı katkısı, bağışlar ve organizasyon sponsorluğu aracılığıyla sağlanır.
CentOS Özellikleri Nelerdir?
Kurumsal sınıf işletim sistemlerinden biri olan CentOS size en iyi Linux dağıtımlarından birinde yazılım geliştirme imkânı sunar. Kişiselleştirilebilir, stabil ve oldukça güvenli bir kullanıcı deneyimi vadeden bu işletim sistemi birçok kurumsal seviye güvenlik güncellemesini bünyesinde barındırır. CentOS tüm bu özellikleri nedeniyle kullanıcılar için web sunucularındaki en güvenilir seçim hâline gelir.
CentOS’un en önemli özelliklerinden biri Linux’un diğer dağıtımlarına oranla daha stabil bir kullanım sunmasıdır. Bu stabil kullanımın temel nedeni işletim sisteminin paket güncellemelerinin daha az sıklıkta olmasıdır. Şayet CentOS kullanırken belirli yazılımların güncellemesini yapmak isterseniz bunu manuel şekilde gerçekleştirmeniz gerekir. CentOS’un stabil kullanımı web sunucusunun performansını da olumlu şekilde etkiler.
Bir işletme sahibiyseniz ya da bir şirket yönetiyorsanız kurumsal işlerinizi halletmek için CentOS en ideal seçimdir. Web sunucularında sağladığı yüksek performans ve güvenlik nedeniyle kurumsal ihtiyaçlara yönelik en iyi çözümleri sunan bu işletim sistemi, güncelleme sıklığının daha az olması sayesinde hatalı güncelleme ve eski sürüme geçiş gibi sorunlara izin vermez.
CentOS Kurulumu Nasıl Yapılır?
Sunucunuza CentOS’u kurabilmeniz için öncelikle sunucunuzun işlemci mimarisine uygun sürümü belirlemeniz gerekir. Bunu belirledikten sonra sizin için en uygun CentOS sürümünü işletim sisteminin kendi web sitesi üzerinden indirebilirsiniz. İndirdiğiniz ISO dosyasını DVD’ye yakıp sunucu üzerinden boot ederek kurulumu başlatabilirsiniz. CentOS’un kurulumu gerekli adımlar takip edildiğinde oldukça kolay ve çözüm odaklıdır.
ISO yansıması dosyanızı DVD’ye yakıp sistemi DVD üzerinden boot ettikten sonra aşağıdaki adımları takip ederek kurulumu rahatça tamamlayabilirsiniz. Teknik özelliklerinin yansımasını bu aşamada da kullanıcılara hissettirmeyi başaran CentOS en güvenli kurulum sürecine sahip Linux dağıtımlarından biri olarak dikkat çeker. Tamamen kullanıcı dostu bir yaklaşım sergileyen CentOS kurulumda da çok işlevseldir.
- CentOS kurulum medyası seçenekleri karşınıza çıkar. Bunlardan Install or upgrade an existing system seçeneğini işaretleyin. İkinci adımda kurulum medyasında sorun olup olmadığını kontrol etmeniz istenir. Bir sonraki ekrana geçebilir veya ISO dosyasını test edebilirsiniz.
- Bu aşamadan sonra karşınıza CentOS’un kurulum ekranı gelir. Next tuşuna basarak bir sonraki adıma geçin. Dil bölmesinden işletim sisteminin kurulumunu yapmak istediğiniz dili seçin ve tekrar next diyerek sonraki aşamayı görüntüleyin.
- Karşınıza gelen ekrandan klavye takımınızı belirlemek için tamamlayıcı bir seçenek girin. Seçtiğiniz dil Türkçe ise klavyede de Türkçe seçeneğini işaretleyin. Bu aşamadan sonra işletim sisteminin kurulacağı yerle ilgili seçimi görürsünüz.
- Disk seçimi menüsünden hangi tip disk kurulumunu isterseniz onu seçip devam edin. Yerel olarak cihaza bağlı diskiniz varsa Basic Storage Device/ Temel Depolama Cihazı seçeneğini işaretleyerek işletim sisteminin kurulacağı yeri belirleyin.
- Gelen uyarı ekranında evet seçeneğini işaretleyerek kurulumu yapabilirsiniz. Bu aşamada sizden hostname girmeniz istenir. Daha sonraki ekrandaysa ağ ayarlarını yapılandırmanız gerekir. Bunu da yaptıktan sonra saat bölgesini seçin ve root şifresi belirleyin.
- Root şifresini belirledikten sonra aynı şifreyi alt boşluğa da girmeniz gerekir. İstediğiniz disk seçimini yapın ve sistem disk yapılandırmasını onaylayın. Açılan ekranlardaki seçenekleri onaylayarak kurulumu dilediğiniz şekilde yapmaya devam edin.
- Bir sonraki ekranda karşınıza sunucu seçenekleri gelir. Burada web server seçeneğini ya da istediğiniz başka bir sunucuyu seçebilirsiniz. Yüklenmesini istediğiniz uygulamaları seçin ve kurulumu başlatın. Kurulum tamamlandıktan sonra yapmanız gereken bir işlem daha var.
- CentOS kurulumu tamamlanınca sistemi reboot etmelisiniz. Sistemi reboot ettikten sonra CentOS giriş ekranı karşınıza gelir. Bu aşamadan sonra Linux’un dağıtımlarından biri olan bu işletim sistemini kullanıcı adınızı girerek rahatlıkla kullanmaya başlayabilirsiniz.