Cookie (Çerez) Nedir, Ne İşe Yarar? KVKK Kapsamında Nasıl Kullanılır?
Cookie (Çerez) Nedir, Ne İşe Yarar? KVKK Kapsamında Nasıl Kullanılır?
“Cookie” yani “çerez“, internette gezinmenizi kolaylaştırmak için bilgisayarınızda depolanan basit bir metin dosyasıdır.
Cookie’ler bir web sitesini ziyaret ettiğinizde, bilgisayarınıza kaydedilir ve yerel olarak bilgisayarınızda saklanır. Web sitesi, kim olduğunuza dair bir hatırlatmaya ihtiyaç duyduğunda, bilgisayarınızdaki çerezleri okur.
Bu şekilde, web sitesinin çok sayıda kullanıcıyı izlemesi ve yönetmesi gerekmez. Tüm bu veriler her kullanıcının bilgisayarında yerel olarak depolanır. Bu, iki taraf için de bir web sitesine göz atmayı daha hızlı ve kolay hale getirir.
Cookie Ne İşe Yarar?
Web sitelerinin cookie kullanmasının bazı nedenleri vardır. Bunlardan bazıları web sitesine veya tarayıcıya fayda sağlamak içindir, ancak bazıları ziyaretçilere de yardımcı olabilir.
1. Oturum yönetimi
Çerezler, web sitesi etkinliğini belirli bir kullanıcıyla ilişkilendirmeye yardımcı olur.
Örneğin, bir alışveriş sitesinde bir hesabınız olduğunu varsayalım. Web sitesinin ana sayfasından hesabına giriş yapıp oturum açtığınızda, web sitesinin sunucusu bir oturum çerezi oluşturur ve çerezi tarayıcıya gönderir. Bu çerez, web sitesine sizin hesap içeriğinizi yüklemesini söyler. Böylece ana sayfada artık sizin adınız yazar.
Daha sonra bir t-shirt’ün görüntülendiği bir ürün sayfasına tıklarsanız, web tarayıcınız bu ürün sayfası için web sitesine bir HTTP isteği gönderir ve istek sizin oturum çerezinizi de içerir. Böylelikle kullanıcıyı tanınır ve yeni sayfa yüklendiğinde tekrar oturum açmanız gerekmez.
2. Kişiselleştirme
Kişiselleştirme, bir web sitesine oturum açma çerezleri hakkında bilgi verir. Böylece her ziyaretinizde oturum açmanıza gerek kalmaz. Ayrıca bir siteyi nasıl yapılandırdığınızı ve kişiselleştirdiğinizi de izler. Örneğin, sitenin hangi dilde olmasını istediğiniz, ilgilendiğiniz video türleri vb.
3. İzleme
Birçok site, göz atma geçmişinizi, aradığınız ürünleri ve alışveriş sepetinizde neler olduğu vb. ayrıntılı bilgileri kaydeder. Bu yüzden farklı bir sitede gezinirken, diğerinde görüntülediğiniz bir ürünle ilgili bir reklam görebilirsiniz.
Ancak, çerezleri izlemek için tek kullanım amacı reklam değildir. Birçok analitik hizmeti, kullanıcı etkinliğini anonim olarak kaydetmek için izleme tanımlama bilgilerini de kullanır.
Cookies Türleri Nelerdir?
Cookies türleri iki geniş kategoriye ayrılır: Oturum çerezleri ve kalıcı çerezler.
Şimdi bu 2 çerez arasındaki farkları inceleyelim:
1. Session Cookies (Oturum Çerezleri)
Bunlar, bilgisayarınızın geçici belleğinde bulunan geçici çerezlerdir, asla bilgisayarınızın sabit sürücüsünde depolanmazlar.
Yalnızca web tarayıcınızın bir web sitesinde gezinmesine ve ziyaret ettiğiniz önceki sayfaları hatırlamasına yardımcı olmak için kullanılır.
2. Persistent Cookies (Kalıcı Çerezler)
Bunlar, bilgisayarınızın sabit diskinde uzun süre saklanan çerezlerdir. Bazıları sonsuza kadar orada kalır, diğerleri belirli bir süre sonra sona erecek şekilde ayarlanır.
Kalıcı çerezler, oturum açma bilgilerinizi hatırlamak gibi önemli ayrıntılardan sorumludur. Böylece ziyaretler arasında oturumunuz açık kalır ve belirli siteleri nasıl yapılandırdığınızla ilgili kişiselleştirme devam eder.
Bazı kalıcı tanımlama bilgileri, üçüncü taraf tanımlama bilgileri olarak bilinir. Bu çerezler, ziyaret ettiğiniz sayfalar ve baktığınız ürünler gibi internet üzerindeki çevrimiçi etkinliklerinizi izler. Genel olarak, gizliliğinizi tehlikeye atmaktan sorumlu olan bu üçüncü taraf kalıcı çerezlerdir.
Cookie’lerin Avantajları Nelerdir?
- Tercihlerinizi hatırlarlar, böylece yalnızca sizinle alakalı reklamları görürsünüz.
- Parolalarınızı ve kullanıcı adlarınızı kaydederler, böylece farklı web sitelerinde oturum açtığınızda bu ayrıntıları hatırlamanıza gerek kalmaz.
- Çerezleri nerede bulacağınızı öğrendikten sonra, silmek ve kontrol etmek kolaydır.
- Çerezler, göz atma davranışınızı hatırlar, bu nedenle Google veya diğer arama motorlarını kullanırken genellikle sizinle en alakalı arama sonuçlarını görürsünüz.
Cookie’lerin Dezavantajları Nelerdir?
Çerezleri kabul etmenin avantajları olduğu gibi, birkaç dezavantajı da vardır. Bilmeniz gereken başlıca dezavantajlar aşağıdaki şekildedir:
- Bazen üçüncü tarafların çerezler tarafından saklanan bilgilere erişmesi mümkündür ve bu da gizlilik endişelerine neden olur.
- İnternette gezinirken birinin sizi izlediğini hissedebilirsiniz.
- Nereye bakacağınızı bilmiyorsanız, çerezleri bulmak ve silmek zor olabilir.
- Bazı virüsler çerez olarak gizlenebilir ve çerezler silindikten sonra tekrar ortaya çıkabilir.
Cookie Kullanmanın Riskleri Nelerdir?
Birinci taraf cookie‘ler, kullandığınız web sitesi tarafından oluşturulur ve kullanılır. Bunlar, yazının önceki bölümlerinde açıkladığımız, site navigasyonunuzu, giriş bilgilerinizi ve tercihlerinizi izleyen; oturum ve kalıcı çerezlerdir. Genellikle güvenli ve yararlı kabul edilirler.
Üçüncü taraf cookie‘ler, bir site veya reklam tarafından oluşturulur ve bu ilk web sitesinden ayrıldıktan sonra uzun süre faaliyetlerinizi izleme ve kaydetme yeteneğine sahiptir. Bu çerezler, dakikalar, günler veya haftalar önce baktığınız bir ürün için Facebook’ta size reklam göstermeyi mümkün kılar.
Zombi cookies olarak bilinen bazı üçüncü taraf cookie’ler daha da güvensizdir. Tarayıcı tercihlerinizi üçüncü taraf çerezleri engellemeye ve silmeye ayarlasanız bile yüklenirler ve kaldırıldıktan sonra yeniden görünebilirler. Yok edilmeleri oldukça zordur.
Cookie’ler Nasıl Yönetilir?
İnterneti cookie’ler olmadan da kullanabilirsiniz. Tüm büyük web tarayıcıları, isteğe bağlı olarak bilgisayarınızda depolanan çerezleri silmenizi mümkün kılar.
Kalıcı çerezleri engellemeyi de seçebilirsiniz, böylece yenileri depolanamaz. Ancak, tüm çerezlerin kötü olmadığını veya gizliliğiniz için bir risk olmadığını unutmamanız önemlidir.
Pek çok tarayıcı üçüncü taraf çerezleri ayrı ayrı etkinleştirmenize ve devre dışı bırakmanıza izin verir, böylece birinci taraf çerezlere (en yararlı olanları) izin verebilir, istediğinizde de üçüncü taraf çerez bilgilerini devre dışı bırakabilirsiniz.
Chrome’de Cookie’ler Nasıl Engellenir?
Chrome’de cookie’leri engellemek için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz, işlem diğer tarayıcıların çoğu için benzerdir.
- Chrome’de, pencerenin sağ üst tarafındaki üç noktalı menüyü tıklayın.
- Açılır menüde “Ayarlar” ı seçin.
- Soldaki gezinme bölmesinde “Gizlilik ve güvenlik” i seçin.
- Gizlilik ve güvenlik bölümünde, “Çerezler ve diğer site verileri” ni tıklayın.
Cookie’ler Kullanıcı Gizliliğini Nasıl Etkiler?KVKK Kapsamında Nasıl Kullanılır?
Cookie’ler, reklamcılık amaçları da dahil olmak üzere tarama faaliyetlerini kaydetmek için kullanılabilir. Ancak, birçok kullanıcı çevrimiçi davranışlarının izlenmesini istemez. Çünkü bu bilgiler, kullanıcıların reklamlar için izlenmesine, takip edilmesine veya taciz edilmesine kadar çeşitli şekillerde kullanılabilir. (Bu, tüm çerez kullanımlarında geçerli değildir.)
AB’nin ePrivacy Directive gibi bazı gizlilik yasaları, çerez kullanımını ele alır ve yönetir. Bu direktif uyarınca, kullanıcıların web sitesinin çerezlerini kullanabilmesi için önce “onay” vermesi gerekir. Web sitesinin çerez konusunu nasıl ele aldığı konusunda bilgilendirilmeleri ve bu kullanımı kabul etmeleri gerekir. AB General Data Protection Regulation’da (GDPR), çerezleri kişisel veri olarak kabul eder, bu nedenle kuralları AB’de çerez kullanımı için de geçerlidir. Ayrıca, çerezler tarafından toplanan tüm kişisel veriler GDPR’nin yetki alanına girer.
Ülkemizde çerez kullanımını düzenleyen özel bir düzenleme yoktur, fakat 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), çerez kullanımı neticesinde kişisel veri işleme faaliyeti yürüten tüm veri sorumlularına uygulanabilir durumda.
Bu yasalar nedeniyle, birçok web sitesi artık kullanıcıların web sitelerinin kullandığı çerezleri gözden geçirmesine ve kontrol etmesine olanak tanıyacak gibi görünüyor.
Seo çalışmalarıyla ilgili daha çok bilgi edinmek için diğer yazılarımıza göz atabilirsiniz:
